Birleşik Krallık Rekabet ve Piyasalar Kurumu (Competition and Markets Authority – “CMA”) 1 Temmuz 2020 tarihinde, çevrimiçi platformlara ve dijital reklamcılık pazarına ilişkin pazar araştırmasının nihai halini içeren “Çevrimiçi Platformlar ve Dijital Reklamcılık” başlıklı rapor[1] (“Rapor”) yayınlamıştı.
Bu rapor Birleşik Krallık Hükümeti tarafından kabul edilmiş olup, CMA bünyesinde Dijital Piyasalar Birimi (Digital Markets Unit – “DMU”) kurulacaktır.
Arka Plan – Furman Görüşü
2018 verilerine göre, dijital sektörün -çevrimiçi platformlar ve dijital reklamcılık dahil olmak üzere- Birleşik Krallık ekonomisine olan katkısı 2010’dan bu yana %30 artmış ve 150 milyon Sterlin’e ulaşmıştır. Bu artış, dijital sektörün diğer birçok sektörü geride bıraktığını da işaret etmektedir.
13 Mart 2019’da yayımlanan Dijital Rekabetin Önünün Açılması, Dijital Rekabet Uzman Paneli[2] raporunda yer alan dijital pazarlaı için yeni bir rekabet yanlısı rejim öneren Profesör Jason Furman’ın Birleşik Krallık’a ilettiği görüşlerinde, dijital pazarlarda etkin rekabeti sürdürmek, tüketiciler ve teşebbüsler için rekabeti, yeniliği ve etkili sonuçları güvence altına almakla görevli, rekabet yanlısı bir dijital pazar birimi kurulması önerilmiştir.
Furman Görüşü’nün akabinde Birleşik Krallık Hükümeti, yeni bir proakif rekabet rejiminin tasarımı için CMA bünyesinde Dijital Piyasalar Görev Gücü oluşturmuş ve bunun sonucunda CMA tarafından, aşağıda detaylarıyla açıkladığımız Rapor yayımlanmıştır.
Rapor’un Temeli; Pazar Araştırması
Rapor’un temelini oluşturan pazar araştırması, üç ana temel üzerinde kurgulanmaktadır;
- Dijital reklamcılık tarafından finanse edilen çevrimiçi platformların, tüketiciye dönük pazarlarda ne ölçüde pazar gücüne sahip olduğu;
- Tüketicilerin, verilerinin platformlar tarafından kullanımı üzerinde yeterli kontrole sahip olup olmadığı; ve
- Şeffaflık eksikliği, çıkar çatışmaları ve pazar gücünden yararlanmanın dijital reklamcılıkta rekabeti etkileyip etkilemeyeceği.
Pazar araştırması sonucunda CMA, dijital reklamcılık pazarının, pazarın bir veya birkaç kazanana doğru everilmesine yol açabilecek, aşağıda belirtilen bir dizi özelliklere sahip olduğu sonucuna varmıştır.
- Ağ etkileri;
- Verilerin platformların başarısı için kullanımı ve önemi;
- Ölçek ve kapsam ekonomileri;
- Tüketici davranışı ve temerrütlerin gücü; ve
- İkame ürün ve hizmetlerden oluşan ekosistemlerin rolü.
CMA, 2019 yılında Birleşik Krallık’ta dijital reklamcılığa harcanan yaklaşık 14 milyar Sterlin’in %80’inin Google ve Facebook’a harcandığını vurgulayarak, Google’ın genel arama ve arama reklamcılığı (AdWords) pazarlarında; Faceebook’un ise sosyal medya ve görüntülü reklamcılık pazarlarında önemli bir pazar gücü olduğunu ortaya koymuştur.
Ayrıca bu pazarlardaki rekabet eksikliğinin tüketicilere ve işletmeler aşağıdaki yollarla zarar verildiği ifade edilmiştir:
- Azalan inovasyon;
- Artan ürün ve hizmet fiyatları;
- Azalan kalite;
- Müşterinin kontrolünün azalması; ve
- Daha geniş sosyal zarar.
Rapor’da Yer Alan Öneriler
CMA pazar araştırması sonunda Rapor’da, Birleşik Krallık hükümetine, çevrimiçi platformlar için rekabet yanlısı yeni bir düzenleyici rejim oluşturulması önermiştir. Bu öneri, yeni bir düzenleyici kurum olarak DMU’nun kurulmasını içermektedir. DMU’nun;
- Pazar gücüne sahip platformların davranışlarını yönetmek için davranış kuralları uygulamak;
- Rekabete geri döndürülmez bir zarar gelmeden önce rekabet endişelerinin hızla çözülebilmesini sağlamak;
- Rakipler arası birlikte çalışabilirliği artırma ve verilere erişim sağlatmak;
- Tüketici seçimini arttırmak; ve
- Gerektiğinde platformların bölünmesini sağlamak
gibi pazar gücü kaynaklarıyla mücadele etme ve rekabeti arttırma yetkisine sahip olması gerektiği belirtilmiştir.
Rapor’un Kabulü ve DMU’nun Kurulması
Birleşik Krallık 27 Kasım 2020 tarihinde yayımladığı politika raporunda[3], CMA Dijital Piyasalar Görev Gücü’nü geliştirmek ve yeni düzenleyici rejimin temel unsurlarını faaliyete geçirmeye başlamak için Nisan 2021’den itibaren CMA bünyesinde DMU kurulacağı belirtilmiştir.
Bu kapsamda CMA Dijital Piyasalar Görev Gücü, Birleşik Krallık Hükümetine yeni düzenleyici rejimin tasarlanması ve ortaya çıkarılması konusunda yıl sonundan önce tavsiyelerde bulunacaktır.
Sonuç
Dijital pazarların, mevcut rekabet otoriteleri bünyesinde kurulacak ayrı birimlerle ya da öncül düzenlemelere regüle edilmeye çalışılmasının tüm dünyada hızla artan bir trend olduğunu söylemek yerinde olacaktır.
Örneğin Japonya Adil Ticaret Komisyonu, 22 Temmuz 2020’de yayımladığı basın açıklamasıyla “Dijital Pazarlarda Rekabet Politikası Çalışma Grubu”na ev sahipliği yapacağını duyurmuştur.[4] Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı Margrethe Vestager tarafından 29 Ekim 2020 tarihinde yapılan açıklamada, teknoloji ve piyasalardaki değişiklikleri doğru bir şekilde ele almak amacıyla rekabet hukukunun modernize edilmesi gerektiğini ifade edilmiştir[5]. Benzer şekilde ABD Temsilciler Meclisi Antitröst Alt Komitesi raporu, bazı dijital platformlarının iş anlayışlarının adil rekabet düzenine zarar verdiği ancak mevcut yürürlükte olan Sherman Yasası tanım ve yaklaşımlarının, bu zarara etkin şekilde müdahale imkanını tam olarak sağlamadığı belirtilmiştir[6].
[1] Birleşik Krallık Rekabet ve Piyasalar Kurumu, Çevrimiçi Platformlar ve Dijital Reklamcılık Raporu, https://assets.publishing.service.gov.uk/media/5fa557668fa8f5788db46efc/Final_report_Digital_ALT_TEXT.pdf
[2] Dijital Rekabetin Önünün Açılması, Dijital Rekabet Uzman Paneli, https://www.gov.uk/government/publications/unlocking-digital-competition-report-of-the-digital-competition-expert-panel
[3] CMA Raporu, Birleşik Krallık Hükümeti Cevabı, https://www.gov.uk/government/publications/government-response-to-the-cma-digital-advertising-market-study
[4] Japonya Adil Ticaret Komisyonu, Dijital Pazarlarda Rekabet Politikası Çalışma Grubu Basın Açıklaması, https://www.jftc.go.jp/en/pressreleases/yearly-2020/July/200729.html
[5] Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı Margrethe Vestager’in 29 Ekim 2020 Tarihli Konuşması https://ec.europa.eu/commission/commissioners/2019-2024/vestager/announcements/speech-executive-vice-president-margrethe-vestager-building-trust-technology_en
[6] Amerika Temsilciler Meclisi, Dijital Pazarlara İlişkin Araştırma Raporu, syf. 396, https://judiciary.house.gov/news/documentsingle.aspx?DocumentID=3429
