Rekabet Kurumu’nun (“Kurum”) Rekabeti Sınırlayıcı Anlaşma, Uyumlu Eylem ve Kararlar ile Hakim Durumun Kötüye Kullanılmasına Yönelik Soruşturmalarda Uygulanabilecek Uzlaşma Usulüne İlişkin Yönetmelik (“Yönetmelik”), 15.07.2021 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Arka plan

24.06.2020 tarihinde 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’da (“Kanun”) yapılan değişiklikle birlikte Avrupa Birliği mevzuatında ve birçok ülke uygulamasında yer alan uzlaşma müessesi Türk rekabet hukuku mevzuatına kazandırılarak, rekabet ihlallerinin ve bu ihlallere yönelik soruşturma sürecinin hızlı ve kesin bir şekilde sonlandırılması ve böylelikle bunların neden olduğu kamusal maliyetlerin azaltılması amaçlanmış; 18.03.2021 tarihinde Rekabet Kurumu’nun internet sitesinde Yönetmelik’in taslak hali kamuoyunun görüşüne açılmış[1]; nihayetinde taslak üzerinde yapılan birtakım değişiklikler ile birlikte Yönetmelik, 15.07.2021 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak, söz konusu uzlaşma usulüne ilişkin olarak usul ve esaslar düzenlenmiştir.

Bu kapsamda uzlaşma süreci;

• Uzlaşma görüşmeleri,
• Uzlaşma ara kararı,
• Uzlaşma metni,
• Uzlaşma nihai kararı

olmak üzere dört farklı aşamaya bölünmüştür. Uzlaşma usulünün esasları ve bu aşamalara ilişkin detaylı bilgilere soru & cevap şeklinde aşağıda yer verilmektedir.

Uzlaşma tüm rekabet ihlallerine uygulanabilecek midir?

de minimis ve taahhüt mekanizmasında düzenlenen kısıtlamaların aksine uzlaşma müessesi, Kanun’da yer alan “teşebbüslerin ve teşebbüs birliklerinin rekabeti kısıtlayıcı anlaşmaları” ve “hakim durumun kötüye kullanılması” davranışlarına ilişkin başlatılan soruşturmalarda uygulanabilecektir. Bir diğer ifadeyle uzlaşma müessesi, açık ve ağır ihlaller de dahil olmak üzere tüm rekabet ihlallerinde uygulanabilecektir.

Uzlaşma süreci sonunda tarafların kazancı ne olacaktır?

Uzlaşma usulü sonucunda, uzlaşmaya taraf olanlara, uzlaşma söz konusu olmasaydı soruşturma neticesinde uygulanacak olan idari para cezasında minimum %10 olmak üzere %25’e kadar indirim uygulanabilecektir.

Uzlaşma ne zamana kadar uygulanabilir?

Rekabet Kurulu (“Kurul”) ile hakkında soruşturma yürütülen taraflar, soruşturma raporunun tebliğine kadar uzlaşabilecektir.

Uzlaşma görüşmeleri

Uzlaşma süreci, tarafların yazılı olarak talep etmeleri ya da Kurul’un re’sen tarafları davet etmesi yoluyla başlayabilir. Uzlaşma sürecinin Kurul tarafından re’sen başlatılması halinde taraflar, söz konusu davetin tebliğinden itibaren on beş gün içerisinde uzlaşma görüşmelerine başlamak isteyip istemediklerini Kurum’a yazılı olarak bildirmelidir. Bu süre geçtikten sonra yapılacak bildirimler geçerli sayılmayacak ve uzlaşma süreci başlatılmayacaktır.

Tarafların uzlaşma talebinde bulundukları aşamada, isnat edilen ihlalin niteliğinin ve kapsamının ortaya konulması için daha detaylı araştırmaya ihtiyaç duyulması halinde Kurul, uzlaşma davetine ilişkin vereceği kararı erteleyebilecektir.

Kurul, uzlaşma usulünün başlatılmasında, soruşturma sürecinin hızlı bitirilmesinden doğacak usuli faydaları ve ihlalin varlığına veya kapsama ilişkin görüş farklılıklarını dikkate alacaktır. Bu kapsamda Kurul;

• Soruşturma taraflarının önemli bir kısmının uzlaşmaya başvurup başvurmadığı,
• İhlalin kapsamı ile delillerin niteliği,
• Soruşturma taraflarıyla ihlalin varlığına ve kapsamına ilişkin ortak bir kanaate ulaşmanın mümkün olup olmadığı,

gibi hususları göz önüne alabilecektir.

Bununla birlikte Kurul’un re’sen davetinin soruşturma taraflarınca kabul edilmesi veya soruşturma taraflarının Kurul’a gönderdiği uzlaşma davetinin kabul edilmesi durumunda, Kurum ilgili taraflarla uzlaşma görüşmelerini en kısa sürede başlatacaktır. Belirtmek gerekir ki buna ilişkin spesifik bir süre belirlenmemiştir.

Uzlaşma görüşmeleri, isnat edilen ihlalin kabulü anlamına mı gelmektedir?

Uzlaşma görüşmelerine başlanmış olması, tarafların kendileri hakkında isnat edilen ihlali kabul ettikleri anlamına gelmeyecektir. Ayrıca uzlaşma görüşmeleri, görüşmelere katılanlarca mutabık kalınan bir tutanak ile kayıt altına alınacak ve söz konusu tutanak Kurum içi yazışma olarak saklanacaktır.

Uzlaşma görüşmelerinden ne zamana kadar çekilebilinir?

Uzlaşma tarafları, uzlaşma metninin sunulmasına kadar olan süreçte her zaman uzlaşma sürecinden çekilebilir. Bu durumda uzlaşma süreci sona erecek ve soruşturmaya devam edilecektir.

Birden fazla uzlaşma tarafı bulunması durumunda nasıl bir uzlaşma usulü ele alınacaktır?

Eğer birden fazla uzlaşma tarafı ile uzlaşma görüşmeleri yürütülecekse, bu görüşmeler ayrı ayrı ele alınacaktır. Bir diğer ifadeyle, ihlal isnat edilen taraflar, ortak bir şekilde uzlaşma görüşmelerine katılamayacaklardır.

Uzlaşma görüşmelerinde uzlaşma tarafı hangi konular hakkında bilgi edinebilecektir?

Uzlaşma görüşmelerinde, soruşturmanın güvenliğinin tehlikeye düşmemesi koşuluyla uzlaşma tarafının aşağıdaki hususlarda bilgi edinmesi sağlanacaktır:

• Uzlaşma tarafı hakkında ileri sürülen iddiaların içeriği
• İsnat edilen ihlalin niteliği ve kapsamı
• Uzlaşma tarafının, isnat edilen ihlalin niteliğine ve kapsamına ilişkin bilgilendirilmesi amacıyla sınırlı olmak ve ticari sırlardan ve gizli bilgilerden arındırılmak kaydıyla, taraf hakkındaki ihlal isnadına dayanak teşkil eden başlıca deliller
• Sürecin uzlaşma ile neticelenmesi halinde uygulanabilecek indirim oranı (minimum %10, maksimum %25)
• Uzlaşma tarafına verilebilecek idari para cezası aralığı

Uzlaşma ara kararı

Uzlaşma görüşmeleri sonrasında Kurul, uzlaşma sürecine ilişkin ara kararını verecektir. Söz konusu ara kararda aşağıdaki hususlar yer alacaktır:

• İsnat edilen ihlalin niteliği ve kapsamı
• Hesaplanan azami idari para cezası ve oranı
• Uzlaşma usulü sonucunda uygulanacak indirim oranı (minimum %10, maksimum %25)
• Uzlaşma metninin Kuruma gönderilmesi için verilecek ve on beş günü aşmayacak kesin süre ile uzlaşma metninin bu süre içerisinde gönderilmemesi halinde Kurulun bu hususlara bağlı olmayacağı

Azami idari para cezası, gayri safi gelirlerinin %10’unu aşarsa ne olur?

Ceza Yönetmeliği kapsamında hesaplanan azami idari para cezasının, teşebbüs ile teşebbüs birlikleri veya bu birliklerin üyelerinin uzlaşma nihai kararından bir önceki mali yıl sonunda oluşan veya bunun hesaplanması mümkün olmazsa uzlaşma nihai kararı tarihine en yakın mali yıl sonunda oluşan ve Kurul tarafından saptanacak olan yıllık gayri safi gelirlerinin yüzde %10’unu aşması halinde, bu oranı aşan para cezaları, ceza verilecek teşebbüs ile teşebbüs birlikleri veya bu birliklerin üyelerinin yıllık gayri safi gelirlerinin yüzde onuna indirilir ve uzlaşma indirimi bu miktar üzerinden uygulanır.

Uzlaşma sürecinin yanında Aktif İşbirliği Yönetmeliği kapsamında pişmanlık başvurusunun da mevcut olması halinde ne olacaktır?

Uzlaşma süreci ile Aktif İşbirliği Yönetmeliği kapsamında pişmanlık başvurusunun da bulunması durumunda, pişmanlık başvurusu kapsamında belirlenen indirim oranı ile uzlaşma için belirlenen indirim oranı toplanarak birlikte uygulanacaktır. Uzlaşma metninin Kurum kayıtlarına girdiği tarihten sonra yapılan pişmanlık başvuruları bu kapsamda dikkate alınmayacaktır.

Uzlaşma ara kararında yer alan hususlar müzakere edilebilir mi?

Uzlaşma ara kararında yer alan hususlar, uzlaşma taraflarınca müzakere konusu yapılamayacaktır.

Uzlaşma metni

Bir önceki aşamada belirttiğimiz uzlaşma ara kararında bildirilen hususların uzlaşma tarafınca kabul edilmesi halinde, uzlaşma tarafı Kurul’a bir uzlaşma metni sunacaktır.

Uzlaşma metninde hangi hususlar yer alacaktır?

Söz konusu uzlaşma metninde aşağıdaki hususlar yer alacaktır:

• Uzlaşma tarafının ihlalin varlığını ve kapsamını kabul ettiğine dair açık beyanı
• Kurulun uzlaşma tarafına ihlal nedeniyle verebileceği azami idari para cezası oranı ve miktarı ile tarafın uzlaşma usulü çerçevesinde bu ceza oranını ve miktarını kabul ettiği
• Uzlaşma tarafının hakkındaki iddialar konusunda yeterli derecede bilgilendirildiği ve kendi görüşlerini ve açıklamalarını aktarmak için tarafa yeterli imkân tanındığı
• İdari para cezasının ve uzlaşma metninde yer alan hususların uzlaşma tarafınca dava konusu yapılamayacağı

Sunulan uzlaşma metninde eksiklikler mevcutsa ne olacaktır?

Uzlaşma metninde eksikliklerin bulunması durumunda Kurul, bir defaya mahsus olmak üzere yedi gün içerisinde bu eksikliklerinin giderilmesini, aksi takdirde görüşmelerin uzlaşma ile sonuçlanmayacağını ilgili tarafa bildirecektir.

Uzlaşma metni geri alınabilir mi?

Usulüne uygun bir şekilde ve eksiksiz sunulan uzlaşma metni geri alınamayacaktır.

Uzlaşma nihai kararı

Uzlaşma metninin Kurum kayıtlarına girmesinden itibaren on beş gün içerisinde, Kurul tarafından ihlal tespitinin ve idari para cezasının yer aldığı bir nihai kararla uzlaşma tarafı bakımından soruşturma sonlanacaktır.

Kararda hangi hususlar yer alacaktır?

Kanun’da belirtilen, kararda bulunması gereken zorunlu hususlara ek olarak uzlaşmaya ilişkin;

• Uzlaşma tarafı hakkında ileri sürülen iddiaların içeriği,
• İhlalin niteliği ve kapsamı,
• Uzlaşma tarafı hakkında ihlal tespitine dayanak teşkil eden deliller,
• Uzlaşma usulüne göre uzlaşma tarafına uygulanan indirim oranı ve verilen idari para cezası,
• Uzlaşma tarafının ihlalin varlığını ve idari para cezasını kabul ettiği hususları yer alacaktır.

Soruşturmanın devam ettiği hallerde karar tebliğ edilecek midir?

Soruşturmanın en az bir teşebbüs veya teşebbüs birliği bakımından devam ettiği hallerde, gerekçeli uzlaşma nihai kararı, soruşturma sonunda verilecek nihai kararın alınmasından önce uzlaşma tarafına tebliğ edilmeyecektir.

Uzlaşma İdari Yargı denetimine tabi olabilecek midir?

Uzlaşan taraflar, uygulanan idari para cezasına ve uzlaşma metninin içeriğine karşı dava açamayacaklardır.

Sürece ilişkin gizlilik yükümlülüğü

Uzlaşma tarafı, uzlaşma görüşmelerinin içeriğini ve bu görüşmeler kapsamında erişilen bilgi ve belgeleri, varsa diğer soruşturma tarafları bakımından verilecek nihai karara kadar gizli tutmakla yükümlüdür. Bu yükümlülüğün ihlali durumunda uzlaşma kararı geri alınarak ilgili teşebbüs veya teşebbüs birliği bakımından yeni bir soruşturma başlatılabilecektir. Bununla birlikte gizlilik yükümlülüğünün ihlali, yeni bir soruşturmada idari para cezasının belirlenmesinde ağırlaştırıcı unsur olarak kabul edilebilecektir.

Yönetmelik, devam eden soruşturmalar bakımından uygulanacak mıdır?

Yönetmelik, yürürlüğe girmesinden önce başlatılan; ancak soruşturma raporu tebliğ edilmemiş olan soruşturmalar hakkında da uygulanacaktır. Bir diğer ifadeyle Yönetmelik, yayım tarihinden önce açılmış ve bu Yönetmeliğe göre uzlaşma usulüne uygun bir aşamada olan -soruşturma raporu henüz tebliğ edilmemiş- soruşturmalar için uygulanabilecektir.

Süreç uzlaşma ile sonuçlanmazsa ne olacaktır?

Uzlaşma tarafının uzlaşma metnini süresi içinde göndermemesi, uzlaşma metninde yer alan eksiklerin süresi içerisinde giderilmemesi ya da uzlaşma sürecinin Kurul tarafından sona erdirilmesi ile uzlaşma tarafının süreçten çekilmesi hallerinde, ilgili taraf bakımından sürecin uzlaşma ile sonuçlanmadığı kabul edilerek olağan soruşturma usulüne devam edilecektir. Bu durumda, uzlaşma görüşmeleri kapsamında uzlaşma tarafınca sunulan bilgi ve belgeler dosya kapsamından çıkartılacaktır ve soruşturma sonucuna nihai dayanak yapılmayacaktır.

Sonuç

Yönetmelik ile, geçtiğimiz yıl Kanun’da düzenlenen uzlaşma müessesinde uygulanacak usul ve esaslar açıklığa kavuşturulmuştur. Bu kapsamda, hakkında soruşturma yürütülen teşebbüs veya teşebbüs birlikleri, kartel gibi açık ve ağır ihlaller de dahil olmak üzere isnat edilen ihlalin tipi fark etmeksizin uzlaşma sürecine dahil olabilirler. Bunun sonucunda gerek soruşturma tarafı teşebbüs veya teşebbüs birlikleri, gerekse idare için önemli ölçüde bir kaynak ve zaman tasarrufu söz konusu olacaktır. Öte yandan, uzlaşma metninin Kurum kayıtlarına girmesinden sonra geri alınamaması ve uzlaşma metni ile uzlaşma kararının yargı denetimine konu olamayacak olması, uzlaşma müessesinin, her bir soruşturma bakımından teşebbüsler veya teşebbüs birliklerinin stratejik olarak iyi değerlendirmesi gereken bir husus olduğunu ortaya koymaktadır.

[1] https://www.rekabet.gov.tr/tr/Guncel/uzlasma-yonetmeligi-taslagi-kamuoyu-goru-2972668cf887eb11812c00505694b4c6